Kıldan İnce Kılıçtan Keskince 
Gülriz SURURİ 
Altın Kitaplar Yayınevi Cağaloğlu / İSTANBUL
1983 



KİTABIN ÖZETİ :

KILDAN İNCE KILIÇTAN KESKİNCE

Gül dibine gel hanım: Bahsi geçen gül küçük bir kız çocuğudur. Gül' ün ailede en çok sevdiği yaşlı ve rahatsız olan dedesidir. Gül' ün annesine karşı olan özlemi artmıştır. Dedesine sürekli olarak annesinin ne zaman döneceğini sormaktadır. Dedesi ise annesinin Almanya’ da plak doldurduğunu, işin kolay olmadığını hatta bir değil birkaç plak birden dolduracağını anlatır. Gül o dönemde 5-6 yaşlarındadır. Kalamış’ ta beyaz bir köşkte iki kadın, altı erkekten oluşan sekiz kişilik bir ailede yaşamaktadır. İki kadından biri yetmiş yaşındaki babaannesi, diğeri 5-6 yaşındaki Gülriz idi. Dedesi eski Şura-i Devlet azalarından Nazif Sururi Bey' in elinde kalan son mirası Gülriz’ in yaşadığı köşktür. Babaannesi Faika Hanım' ın altı çocuğu vardır. Manzume ismindeki kız 16 yaşında ince hastalıktan ölür, Yusuf Sururi (Bilbili amca) Osman (Hukukçu), Celal (Komik), Altınbaş (Lütfullah) ve kazandibi Ali Sururi’ nin amcası. Gülriz bu köşkte yedi yaşına kadar bulunur ve amcaları ile birlikte güzel zamanlar geçirir. Gülriz dedesine annesini sorar ve dedesi "Annen kömür madeninde bulunmuş bir pırlantadır. T.C.’ nin en güzel sesli kadını ve pirimadonnasıdır." der.

ANNEM RÜYA GİBİ

Gülriz üç yaşında iken annesi ölmüştür. Bu bölümde Gülriz’ in annesi ve küçüklüğüyle ilgili olayları anımsatıp resme aktarır, ilk resimde annesi ve melek teyzesi (Ferdi Tayfur’ un annesi) onunla oynayışlarını ve anılarını oturduğu evin tasvirlerini annesiyle ilgili anılarını üç resimde çizer.

Bu bölümün genelinde üç yaşında kaybettiği annesine olan özlem var. Annesinin ve babasının özellikleri, tanışmaları, birbirleri hakkındaki düşünceleri anlatır. Babası ile annesi arasındaki ilişkinin büyüklüğü betimlemeler ve örneklerle belirtir.

NIMNIM’IN GİDİŞİ

Bahsi geçen Nımnım Gülriz’ in dedesidir. Gülriz’ in dedesi ölür. Gülriz tek dostunu da kaybedince iyice endişeye kapılır.

NAZİF SUSURİ

Gülriz, ailesinin 13 göbek gerisinden bahseder. Çok köklü ve soylu bir aileden geldiğini belirtir. Gülriz anneannesinin evine yerleşir, fakat burada fazla kalmadan babası gelip Gülriz’ i alır. Bu sefer köşke değil 8 odalı bir eve taşınırlar babası yine uzaklaşır. Gülriz burada okula başlar ve babaannesiyle birlikte yaşar.

MELİHA HANIM

Gülriz’ in babası Meliha hanımla evlenmeye niyetlenir. Artık Gülriz, babasıyla ve yeni annesiyle yaşamaya başlar. Bu olay onu, babaannesinin yanından uzaklaştıracağı için çok sevindirir. Meliha hanım Gülriz’ e ileride ne olacaksın diye sorduğunda Gülriz gelin olacağım der.

LÜTFULLAH SURURİ

Bu bölümde babasından bahsediyor ve babasının kişiliği, karakteri hakkında çok kapsamlı bilgiler veriyor. Babası iyi bir tiyatrocu ve hızlı bir çapkındır. Bölümün genelinde Lütfullah Sururi’ nin tiyatro ile olan ilgisinden bahsedilir.

RAMP IŞIKLARI

Gülriz’ in babası eski bir salonu temizletip ona sinema filmi seyrettirir. Gülriz çok zayıf olduğundan babası onu Çamlıca Prevantoryumuna yatırır. Üç haftalığına kilo alsın diye yatırıldığı yerde tanıştığı Mediha (Gökçer), Gülriz’ in tiyatro temellerini atar.

ÜÇ ÇOCUKLU NASIL SIĞACAĞIZ BU APARTMANA

Gülriz’ in babası Şükran isminde 3 çocuklu bir bayanla evlenmek ister Fakat tek sorun üç çocukla kardeşi, yengesi ve annesiyle o eve nasıl sığacaklarıdır. Gülriz’ e tramvayda bir gazeteci röportaj teklif eder. Gazetede çocuk tiyatrosunun çocuk yıldızı diye bir başlıkla yayınlanır.

BELKİ DE YAKINDA ÖLÜRÜM:

Bu bölümde turne mevsiminin başladığı anda babası gelir ve turneye çıkacaklarını söyler. Fakat anneannesi istikbali parlak bir yerde devam etmesini ister. Fakat Gülriz 15 yaşında ilk turne deneyimini kazanır.

ALLAH' IN EMRİ PEYGAMBER' İN KAVLİYLE

İlk turnesindeki anıları bir gazetede yayınlar. İleride iyi bir oyuncu olacağı ve Türk sahnesinin yeni bir kazancı olacağı söylenir. Cahide Sonku olacağı belirtilir. Daha sonra Nurullah’ la tanışmasını, gelişen olayları, duygu ve düşüncelerini yazmıştır.

GÜLRİZ’ İN İSTİKBALİ

Nurullah’ la tanışmaları onun hakkındaki duygu ve düşünceleri evlenme hayalleri evlilik öncesi sürtüşmeler, evlenmek için yapılan uğraşlar anlatılır.

BİTMEYEN GÜNLER

Gülriz bu kısımda babasının yokluğuyla birlikte sefaleti, pisliği, yokluğu tadar. Babası ve amcası Anadolu’ daki operetten döner.

İŞİNE SON VERİLİYOR

Babası ve amcasının şehir tiyatrolarından kovuluşundan bahseder.

DÖRT TÜRK LİRASI

Bu bölümde Gülriz’ in çocukluk ve gençlik yıllarını yaşamadığını söylüyor. Büyük darbeler yiyor. Bir yıl sonra babaannesini kaybediyor. Tiyatrodaki deneyimlerinden bahsediyor. Yaşam kavgası acımasız bir biçimde başlamıştır artık.

BU KIZ SAHNEYE ÇIKMAYACAK

Babası Gülriz’ i çocuk tiyatrosuna kayıt ettirir, ama babaannesi karşı çıkar, Gülriz’ i bir oyuna çıktıktan sonra kimsenin almayacağını, onun sürtük bir kadın olacağını söyler, oysa ki Gülriz, birkaç provadan sonra tiyatroya başlar.

ÇUKUR ÇENELİLER ÇOK SEVİLİR

Gülriz amcası ve yengesiyle Florya plajına gider. Yengesi ona erkeklerin kendisine baktığını ama kendisinin onlara bakmaması gerektiğini söyler. Gülriz erkeklere dönüp bakmazsa beğenilmemekten korkmaktadır, fakat kendi üslubuyla çukur çeneliler sevilen tiplerdir diye yengesini kandırmaktadır. Daha sonra Reşat Nuri’ nin "Yaprak Dökümü" adlı oyununda görev alır. Gazeteler ondan yeni bir yıldız doğuyor diye bahseder.

BİR SÖZ SÖYLEMEK GEREKİR

Keşanlı Ali Destanı' nı tiyatro sahnesine çıkarmak için ne tür zorluklar çektiğini, mükemmeli yakalamak için neler yaptığını oyunun içeriğini anlatır. Oyunu çok tuttuğundan ve turnelerden bahseder. Kendini geliştirmek daha iyiyi yakalamak isteği bir kat daha artmıştır. Zeynep adında kantocu bir kadınla hatıraları anlatıyor. Daha sonra Engin Cezzar’ dan bahsetmektedir. Turnenin sonucunda ne kazanıp ne kaybettiklerini anlatır.

MOSKOVA’ DAN PARA ALIYORLAR

Turneye başlarken, oyun olarak Nazım Hikmet ‘in Ferhat' la Şirinini alırlar. Çevreden inanılmaz bir baskı gelir. Yine de en mükemmeli yakalamaktadırlar.

YAŞAR KEMAL

Bu kısımda Yaşar Kemal ile ilgili anılarını anlatır. "Teneke" adlı bir oyunu alırlar ve oyun hakkında anılarını ve Yaşar Kemal ile bağlantısını, Teneke’ nin içeriğini ve şehir tiyatrolarının durumunu anlatır. Şehir tiyatrolarında son oyun olarak Zilli Fare' yi oynarlar ve bu oyun sonrasında rahatsızlanıp ülser olur.

KURBAN

Bu bölümde "Kurban" adlı oyunun içeriği ve oyuna hazırlanış provaları, oyunun hangi şartlarda oynandığı, nasıl bir etki yarattığı anlatılır. Bu oyun ile yılın kadını seçilir. Yeni bir tiyatro binası kurduktan sonra, babasını kaybeder.

PLAYBOY

Edward Saatçi, Playboy isimli bir gece kulübünün sahibidir. Gülriz’ e şarkıcılık teklif eder, fakat kendisini oyuncu olduğunu, şarkıcılık yapamayacağını söyler.

ŞARKICILIK

Haldun Taner’ in etkisiyle şarkıcılığa başlar. Hem sokak kızı İrma’ yı oynar, hem de Playboy' da şarkı söyler. Hayatının en büyük ve en küçük hatasını yaptığını söyler. O dönemde tiyatro işletmenin zorlaştığını tiyatroyu kapatmanın gerekliliğini belirtir.

GÜNEŞLE UYANIP GÜNEŞLE UYUMAK

Gülriz o yaz ilk defa Bodrum’ a gider. İttihat ve Terakki adlı bir oyunun hazırlığına başlar. Bu oyun hem Gülriz’ i hem de Haldun’ u büyük zarara sokar.

BİR GURUŞUN FİYATI ELLİ KURUŞ

Salon sahibi Gülriz’ den fahiş bir fiyat istemektedir. Gülriz’ i yoran oyunun güçlüğü ve kira bedeli değil kulis arkasında dönen dolaplardır.

HAİR

Hair adlı bu oyun burjuva düzenine yer veren, "savaşma seviş" sloganı atan, içeriği erotik olan bir oyun olup çok tepki görür. Doğru olanı ok gibi yabana atarlar, eğri olanı yay gibi elde tutarlar.

Gülriz başbakan ve maliye bakanı ile görüşüp özel tiyatrolar yasasının çıkartılması için çaba sarf eder. Fakat iktidar değişince hayalleri suya düşer. Memlekete, sanata ve sanatçıya değer verilmediğini belirtir.

BALIKÇI

Halikarnas Balıkçısı ölmüştür. Gülriz Bodrum’ u ve Bodrum halkını o zaman tanımıştır. Kışın İstanbul’ da yazın Bodrum’ da kalmaktadır. İki yıl sadece tiyatroyla seyirci olarak ilgilenmiştir. Devlet özel tiyatrolara gereken önemi verirse, tiyatroya dönüp dönmeyeceği konusunda hala kararsızdır.

YAŞAM İLE ÖLÜM ARASINDA BİR ŞEY KOYMALI İNSAN

Gülriz insanı hayata bağlayan bir şeyin, bu dünyada yaşamanın bir nedeninin olması gerektiğini kavrıyor. Ölümü bekleyerek yaşamanın gereksiz olduğunu anlıyor. Tiyatroya başlayıp Anadolu turnesine çıkar.

GENÇ HAMLET

Hamlet rolü Engin Cezzar’ a verilir. Sahne Sanatkarları Derneği kurulur. Gülriz’ in desteği ile yüksek miktarda finansman sağlanır. Engin’ le de iyi bir dostluk başlar.

OLUR MU BÖYLE

Turan emeksiz bulunur. İhtilal olur ve Engin askere gider. Gülriz ziyaretine gittiğinde Engin Gülriz’ e yüzük verir. Gülriz "Sokak Kızı İrma" kadrosundadır.

SOKAK KIZI İRMA

Gülriz oyuna başlar ve bu arada anneannesi ölür. Ardından Anadolu turnesine çıkar.

EVLENİYOR

Engin’ le evlenir. Bu ilk evliliğidir. Şehir tiyatrosundan ayrılıp Engin’ le kendi tiyatrosunu kurmaya çalışır.

TİYATROCU BİRAZ DELİDİR

Gülriz Engin’ e tiyatrodan ayrıldığını söyler. Engin endişeye kapılıp kendi başına tiyatro kurmanın zorluğunu belirtir. Ama hazırlıklara başlar.

GÜLRİZ SURURİ ENGİN CEZZAR TİYATROSU

Tiyatro kuruluyor ilk oyun sergileniyor, iyi bir gelir elde edilip, bu kazançtan bir de araba alınır.